poniedziałek, 12 grudnia 2016

Puzzle pamięci nr 9 (część 3)

Kolejna część puzzle nr 9 - "Brambach i okolice" :). W tej części zaprezentowane zostaną fotografie, które udało się zidentyfikować dzięki pomocy  p. Adlera z Heimatmuseum Bad Brambach. Wysłałem do Niego trzy listy z fotografiami - p. Adler zidentyfikował znakomitą większość fotografii jako związanych z Brambach. Przy okazji wyjaśniło się pochodzenie nazwy - wywodzi się ona od słowa „Brantbuch" czyli miejsca , które wypalone przez ogień (pożar) zarosło puszczą. Pośrednio została więc potwierdzona informacja o pożarze, który w połowie XIX wieku zniszczył miejscowość, a od którego "zaczęła się" bardziej współczesna historia miasteczka. Związana z produkcją instrumentów muzycznych, eksploatacją wód mineralnych (oraz z produkcją wód stołowych) jak również z rozwojem balneologii.
Kolejne zdjęcia - komentarze pochodzą z korespondencji z p. Adlerem.
pp315

pp388
Wg. p. Adlera oba przedstawiają tzw. „Brambach Oberdorfes” fotografowane w kierunku Oberbrambach. Na zdjęciu pp.388 widać tylne wejście do kościoła i "starą parafię" (która istniała do 1900 roku) - widok od wschodu. Jest to prawdopodobnie ten sam budynek, który przedstawia zdjęcie pp333 ("dom Pastora")(patrz część 1).
pp379
Powyższa fotografia przedstawia część rynku Brambach. Poza miejscem, na którym widnieje drzewo (obecnie znajduje się tam nowy budynek) ten fragment wygląda dziś tak samo.
pp350
 Fotografia pp350 przedstawia - wg. p. Adlera - najstarszą fotografię Hotelu Wilfert (z przygotowaną do dobudowania salą taneczną). Przez długi czas był to hotel, po 1945 roku gospoda z salą do tańca. Obecnie budynek się rozpada i jest nieużywany. Powyższe zdjęcie wykonano - prawdopodobnie na wiosnę (jak większą część fotografii). W zakupionym zestawie znajdowała się jeszcze jedna fotografia Hotelu Wilfred, zrobiona - chyba - w lecie:
pp340
 Kolejna fotografia, którą przesłałem do identyfikacji została uznana przez p. Adlera jako fragment Oberdorfu. Część budynków podobno jeszcze istnieje, częś została przebudowana lub rozebrana.
pp348
Ustalenia p. Adlera pozwoliły zidentyfikować kolejne dwie fotografie - ewidentnie prezentujące tych samych mężczyzn w tym samym miejscu. Niestety, nie wiadomo - przynajmniej na razie :) - z jakiego powodu zostali oni uwiecznieni aż na trzech ujęciach...
pp335
pp317
Kolejne zdjęcie - tym razem bez wątpliwości zidentyfikowane jako apteka (obecnie dom mieszkalny). Budynek widniejący po prawej stronie - został rozebrany.
pp336
Ostatnią fotografią zidentyfikowaną - z miejsca, które uwieczniła - przez p. Adlera była ta:
pp318
która przedstawia dom mieszkalny ze sklepem stojący przy głównej ulicy do Schonbega w kierunku Czech. Nieco później został on przebudowany i powiększony. W roku1990 został rozebrany, obecnie stoi tam nowoczesny budynek kasy oszczędnościowej. Na prawo, gdzie stoi cienkie, wysokie drzewo, obecnie (w pobliżu) przebiega ulica do uzdrowiska. Budynek po prawej stronie, do którego prowadzą schody - była to gospoda "Młynówka" (?), a schody prowadziły do sali tańca w gospodzie. Koło młyńskie leżące przed frontem gospody (niewidoczne na fotografii) już dawno zniknęło.
 W zestawie, który przesłałem do p. Adlera znajdowało się jeszcze jedno zdjęcie. "Podejrzewałem", że może ono przedstawiać bądź pierwszą fabrykę wody mineralnej lub jakiś inny zakład przemysłowy, który powstał w Brambach na przełomie XIX i XX wieku. Niestety, wg. p. Adlera, ten budynek nie jest związany z tą miejscowością.
pp370
 "Wygląda jak dawna fabryka tekstylna, która obecnie stoi pusta, ale otoczenie nie pasuje. W każdym razie właściciele wybudowali podobną fabrykę w pobliżu obecnej czeskiej miejscowości Haslau i Liebenstein. Możliwe, że jest to właśnie to, ale nie ma pewności."
Bardzo możliwe, że "dawna fabryka tekstylna", o której napisał p. Adler - widnieje (w oddali) na tej fotografii:
pp329
 Niestety, przed wakacjami (2016 roku) kontakt z p. Adlerem "został przerwany". Niewykluczone, że jednak niebawem napiszę kolejny list...
-----------
Przy okazji pytań o prezentowane w części 3 fotografie - pytałem również o orientacyjny okres elektryfikacji Brambach i okolic. Wg. p. Adlera elektrownia w Brambach powstała w latach 1897/98, a część zdjęć (z tych które widział) w okresie między 1895 a 1912. Część miejsc - po prostu - jeszcze nie była zelektryfikowana. Przykładem może być zdjęcie przedstawiające aptekę.
-----------

cdn...


środa, 7 grudnia 2016

Puzzle pamięci nr 9 (część 2)

Kolejna odsłona "puzzla nr 9". W przypadku tej odsłony jest mi trochę łatwiej, bo większą część fotografii zamieszczonych poniżej już prezentowałem - w "równoległym" blogu "subiektywne opowieści, subiektywne spojrzenia" w tym wpisie choć później uzyskałem nieco więcej informacji. Ale - po kolei...
Oto "podstawowe" elementy/zdjęcia - z tej grupy, która według mnie stanowi pewną całość w całym zbiorze fotografii z rejonu Brambach.
pp389
  Zacznę, tak jak poprzednio od tej fotografii. W głębi obrazu widać dwa budynki, jeden z charakterystycznym "zdobienie" (pruski mur). Przed drugim z budynków (zwracam uwagę na - niewyraźny na tej fotografii - napis nad drzwiami) stoi kilka osób. Kobieta z małym dzieckiem na ręku i trójka dzieci w wieku różnym. Jedno z nich znajduje się w wózku.
Kolejne dwie fotografie - być może robione w tym samym - lub zbliżonym - okresie to "zbliżenia".
pp375
pp376
  Trudno orzec czy któreś z dzieci z fotografii pp375 i pp376 widnieje na zdjęciu pierwszym - ale raczej nie ma wątpliwości, że miejsce jet to samo (odnoszę wrażenie, że przy drzwiach - na fot. pp375 - stoi wózek). Na ostatniej fotografii możliwy jest do odczytania umieszczony nad drzwiami napis:
"Lasset die kinder zu mir kommen!". W wolnym tłumaczeniu może oznaczać: "Pozwólcie dzieciom przyjść do mnie". A takim "hasłem" często opatrywano ochronki, domy dla sierot. Wygląd dzieci - ich stroje, fryzury są "charakterystyczne". W moim pierwszym skojarzeniu - powiązałem ten wygląd z napisem nad drzwiami i przyjąłem, że fotograf uwiecznił wychowanków domu opieki. 
Z informacji o miejscowości Brambach wynika, że w II połowie XIX jej znaczna część uległa zniszczeniu podczas ogromnego pożaru. Interpretacja, że po pożarze powstał dom, w którym znalazły schronienie sieroty - i ewentualni pogorzelcy - miała solidne podstawy. Niestety - od p. Adlera z Heimatmuseum Bad Brambach otrzymałem informację, że w tej miejscowości nigdy takiego "domu" nie było... Do tej "sprawy" jeszcze wrócę przy kolejnych prezentacjach.
Kolejna fotografia tematycznie związana z powyższymi to ta:
pp365
 Bez żadnych wątpliwości można rozpoznać zarówno budynek "w tle" jak i ten z napisem nad drzwiami. Jednocześnie - na pierwszy rzut oka można się zorientować, że zdjęcie pp365 powstało później niż trzy poprzednie. Do "budynku z napisem" dobudowywany jest kolejny. Uważna obserwacja zdjęcia pp389 - pozwala zauważyć, że na pierwszym jej planie znajdują się wycięte krzaki i drzewa. Może były to przygotowania do budowy? Jest jeszcze jedna różnica - dodatkowy szczegół, który - wyraźnie - można zauważyć. Na ostatniej fotografii - z czasów budowy - wyraźnie widać elementy sieci energetycznej doprowadzającej prąd do widniejących na zdjęciu budynków. Na wcześniejszych zdjęciach tych elementów nie ma. W okresie od wykonania pierwszego zdjęcia - do rozpoczęcia budowy - miała miejsce elektryfikacja. 
Na temat elektryfikacji miejscowości Brambach - nie mam jeszcze dokładniejszych informacji. A pozwoliłyby one dokładniej "wydatować" powyższe zdjęcia... 
I wreszcie kolejne zdjęcie - tematycznie (w sensie fotografowanego obiektu) związane z poprzednimi.
pp373
 To samo miejsce, domy w głębi - również te same. Zdjęcie - ewidentnie wykonane później niż poprzednie. Dom na ostatnim planie - został odremontowany, z "domu z napisem" zniknął napis, co więcej - dobudowano do niego nie jeden - ale dwa kolejne budynki. Stroje dzieci uwiecznionych na fotografii robią wrażenie "bardziej współczesnych" niż na poprzednich zdjęciach.
Swego rodzaju "wisienką" na fotograficznym torcie ostatniego zdjęcia jest wyraźnie widoczny cień fotografa i aparatu...
Reasumując - na przestrzeni kilku lat anonimowy Fotograf wykonał kilka zdjęć w tym samym miejscu. Co więcej - zawsze fotografował to miejsce "w kontekście" obecności dzieci. Choć - chyba - nie tych samych.
W "puzzle nr 9" znajduje się wiele fotografii - także zidentyfikowanych jako przedstawiających Brambach - na których widać bardzo często dzieci.
Jest też kilka zdjęć-portretów. Według mnie - przynajmniej część to fotografie dzieci widniejących na fot. pp375 i pp376
pp375
pp384
pp374

 Ocenę - czy są to te same dzieci, ocenę przedstawionej powyżej interpretacji - oraz domysły na temat przyczyn, z jakich wykonywane były te zdjęcia - pozostawiam Szanownym Oglądającym :).
W mojej opinii - najstarsze z tych fotografii wykonane zostały "w okolicach" początku XX wieku, być może na przełomie wieków (?). Natomiast zdjęcie pp373 - raczej - powstało już po I Wojnie Światowej...

cdn... 

czwartek, 1 grudnia 2016

Puzzle pamięci nr 9 (część 1)

To będzie wieloczęściowy zestaw. 
Najpierw historia i statystyka. 
Cały zestaw obejmuje 75 płytek szklanych, 40 to płytki w formacie 9x12 cm, 35 płytek w formacie 13x18 cm. Stan zachowania - różny, w większości dobry lub zadowalający. Nie ukrywam, że gdy decydowałem się na zakup tego zestawu - decydującą rolę odgrywała - bardzo atrakcyjna - cena. Dopiero, gdy przesyłka z negatywami znalazła się na moim biurku i gdy zacząłem przeglądać zdjęcia - dotarła do mnie świadomość jak ciekawy jest to zbiór.
- Przede wszystkim dzięki kilku fotografiom można było zidentyfikować miejsce (okolice) w których zdjęcia zostały wykonane. Dzięki strojom - wstępnie określić czas w których zdjęcia wykonano. 
A resztę - opiszę przy okazji prezentacji konkretnych fotografii. I jeszcze jedno - mimo, że na te podstawowe pytania (gdzie, kiedy i kto?) można odpowiedzieć w miarę dokładnie - to okazuje się, że od tych odpowiedzi dopiero zaczyna się "praca odkrywcza". Ale - po kolei :)
---------------
Prezentację zdjęć zaczynam od tych fotografii, które pozwoliły zidentyfikować miejsce - a także pośrednio czas - ich wykonania. 
pp357
pp378

 Zdjęcia pp357 i pp378 wykonane zostały na płytkach "dużych" (tak będę nazywał format 13x18 cm). Oczywiście nie znajdowały się na początku całego zbioru. Bez większego trudu można odczytać nazwę umieszczoną na budynku stacji kolejowej: Brambach. Warto zwrócić uwagę, że obie fotografie - choć przedstawiające ten sam obiekt i - w większości - te same osoby, wykonano w różnym czasie. Wskazuje na to układ wskazówek na stacyjnym zegarze. Bardzo być może, że zdjęcia wykonano tego samego dnia - ale możliwe jest również, że były to zupełnie inne dni.
Krótka - początkowo (później o wiele dłuższa) kwerenda po wirtualnym Świecie pozwoliła odnaleźć kilka stron/miejsc, gdzie znajdują się informacje na temat miejscowości Brambach.
https://de.wikipedia.org/wiki/Bad_Brambach
https://cs.wikipedia.org/wiki/Bad_Brambach
Do tych stron (a także innych) sięgałem wielokrotnie analizując obrazy uwiecznione na zdjęciach z całego zestawu...
Nie wchodząc w szczegóły - te zdjęcia sugerowały że pozostałe wykonane zostały bądź w samej miejscowości, bądź w jej pobliżu. Zresztą - w całym zestawie jest sporo fotografii "odnoszących" się do kolei żelaznej
pp353 ("mały format")  
pp334 ("mały format")
Zdjęcie pp334 pozwoliło - w nieco późniejszym czasie - na określenie ram czasowych jego powstania. "Nowy" dworzec w Brambach powstał w 1904 roku, tak więc zdjęcie musiało zostać zrobione po tej dacie. Dzięki uprzejmości kolegów z forów tematycznych - wiem, że lokomotywa na zdjęciu to pruski parowóz P3.1 - produkowany w latach 1884-1907. W okresie międzywojennym takie maszyny jeździły także i po polskich liniach (pod nazwą: Oc.1). 
---------------------------
Udało mi się nawiązać kontakt z Muzeum Historii w Bad Brambach. I dzięki uprzejmości pana Erharda Adlera z Heimatmuseum Bad Brambach mogę napisać nieco więcej na temat jednej z najciekawszych fotografii z tego zestawu...
pp383 ("duży format")
- Od samego początku ta fotografia przyciągała moją uwagę. Niestety - dostępne w Internecie informacje na temat Brambach (czy Bad Brambach) ani trochę nie pomagały w "odkryciu" okazji, która zgromadziła tak wielu mieszkańców miasteczka na centralnym placu. Przypuszczałem, że musi być to raczej okazja "państwowa" niż religijna, ale to wszystko. Dopiero z listu p. Adlera poznałem - bardzo prawdopodobne szczegóły, umiejscawiające tę manifestację w czasie.
- Otóż - 24 kwietnia 1912 roku Brambach odwiedził władca Saksonii - Król Fryderyk August III. Prawdopodobnie jego wizyta związana była z "oficjalnym" rozpoczęciem działalności uzdrowiskowej. Jeszcze w II połowie XIX wieku w Brambach wykorzystywano źródła wody mineralnej do produkcji wody butelkowanej. W latach 1910-1912 w tej wodzie mineralnej stwierdzono występowanie Radonu (czyli radioaktywnego gazu szlachetnego będącego naturalnym wynikiem rozpadu Radu). Radon - początkowo nazywany "emanacją" został odkryty w 1900 roku - i od razu zaczął robić "oszałamiającą" karierę w ówczesnym lecznictwie balneologicznym. Od 1912 roku do Brambach zaczęli przyjeżdżać pierwsi kuracjusze pobierać radonowe (zapewne) kąpiele. Być może wizyta Króla była związana z rozpoczęciem tej - uzdrowiskowej - działalności. Najprawdopodobniej postać Króla widnieje na fotografii na trybunie honorowej w centrum zdjęcia...
Miejscowość Brambach status uzdrowiska uzyskała dopiero po I Wojnie Światowej - w 1922 roku. Od tego roku oficjalna nazwa tej miejscowości to: Bad Brambach. 
---------------------
 Na zakończenie części pierwszej - jeszcze jedna fotografia. "Mocująca" cały zestaw historycznie.
pp333 ("mały format")
 Według informacji uzyskanych z Bad Brambach - na fotografii widnieje ulica Fleissener Strasse (prowadzi za granicę, do czeskiego Plesna). W centralnym punkcie fotografii (skądinąd skomponowanej klasycznie!) widać duży dom, zdobiony "pruskim murem". To dom Pastora - swego czasu największy budynek w Brambach. Zbudowany w 1624 roku - rozebrany na krótko przed rokiem 1900. Podkreślenie nie jest przypadkowe, skoro budynek został rozebrany, a parafię i dom Pastora wybudowano gdzie indziej - zaś na fotografii widnieje, świadczy to o dacie wykonania zdjęcia. Z tyłu za domem Pastora widać wieżę kościelną. Drewniana wieżyczka to tzw. wieża węży; istniała do 1924 roku, była wykorzystywana przez Ochotniczą Straż Pożarną do przechowywania wyższych drabin i węży gaśniczych. Dom widoczny z lewej strony fotografii istnieje do dnia dzisiejszego, dom po prawej stronie ulicy został - w międzyczasie - zniszczony... Tak więc prezentowana powyżej fotografia - zalicza się do najstarszych z mojej kolekcji :)
---------
Ku mojemu żalowi rejon Bad Brambach w Google Maps jest "reprezentowany" bardzo ubogo, nie można - korzystając z opcji "street view" - obejrzeć współczesnych widoków nie tylko miasteczka, ale nawet i okolicy...
---------
Dalsze dywagacje - głównie dotyczące kto, kiedy i dlaczego - fotografował Brambach (i nie tylko) - będą się odbywały przy okazji prezentacji kolejnych zdjęć.

cdn...